De roddel als managementinstrument - zelfstandigen, de overheid en zijn vertegenwoordigers

Inspiratie zit soms in een luttel moment of in een serie luttele momenten. In dit geval gaat het om mijn inspiratie voor dit artikel die voortkwam uit een ongewone vluchtige blik van een eigenaar van een netwerkgroep, het lang uitblijven van een uitnodiging aan alle netwerkleden, een sfeer die veranderd is in een groep die juist zo vertrouwd begon te worden, een ander onderkomen voor de groep, een mede netwerker die ik voor de deur tegen het lijf loop en mij begint uit te leggen dat ik op dit adres al eens eerder was geweest, waarbij ik de reflexmatige gedachte vervang voor een sociaal geaccepteerde reactie. Ook wordt mij in de bijeenkomst gevraagd wat ik doe in deze groep netwerkers wanneer vooral de overheid mijn opdrachtgever is. En een gesprek met mede-netwerkers waarbij in mijn beleving het onderwerp “bijten in de hand van je opdrachtgever” plotseling relevant lijkt te zijn en ik dan de neiging moet onderdrukken om heel veel uit te leggen, veel te veel dan goed is voor een netwerkbijeenkomst. Ik geef die uitleg in dit artikel.

Eigentijdse terminologie

Naast mijn gewaarwordingen in de netwerkgroep, gaat het ook om mijn meest recente in een netwerkgroep in LinkedIn: de groep Ambtenaren Netwerk Nederland en mijn deelname aan de discussie:  Bouw jij mee aan een nieuwe overheid?  (je moet lid zijn of worden van Ambtenaren Netwerk Nederland om dit te kunnen lezen). De term “de overheid die souffleert” duikt daar op. Bovendien is tegenwoordig sprake van “de overheid als netwerkorganisatie”, en “de netwerksamenleving”.  Ook hoor ik nog weleens de term “digitaal besturen”. Het gaat mij dan nu vooral om de betekenis van die en dergelijke begrippen in de praktijk van ons bestaan.

De roddel als managementinstrument

Eerder in Leiders in Cultuurverandering in LinkedIn vernam ik al van de roddel als managementinstrument.  De kern daarvan in de toepassing zoals ik die hier bedoel, is “sociale elementen” snel isoleren wanneer sleutelfiguren in een netwerk daar belang bij hebben. Dat kan door het uiten van tekst als “je wilt toch dat jouw carrière goed blijft gaan?” Heeft diegene die geadresseerd wordt veel positief gevoel over zijn eigen kunnen, dan zal zijn aanvankelijke reactie zijn: “…dat zullen we nog weleens zien”. Het gaat er dan om, om na de eerste “vriendelijke attentie” het “subject” in een flow te brengen van negatieve ontwikkelingen om hem van de ernst van jouw goed bedoelde waarschuwing te overtuigen. Overigens: de “goed bedoelde waarschuwing” wordt alleen geuit in geïsoleerde momenten met de persoon die aan banden gelegd moet worden.

Even voorstellen voor wie mij nog niet kent

Velen kennen mij al maar meer mensen ook niet. Ik stel mij daarom nog even voor. Mijn naam is Geertjan Benus. Ik werk als zzp-er onder de naam Notutekst onder andere in opdracht van de overheid. Daarbij moet u weten dat ik mij nooit negatief zal uitlaten en heb uitgelaten over mijn opdrachtgevers. Hoewel opdrachtgevers van mij vaak bij de overheid werken, realiseer ik mij dat wanneer ik reden heb om opdrachtgevers een terugkoppeling te geven, ik dan eerst bij de desbetreffende persoon moet zijn en wanneer dat geen positief gevolg heeft, bij de leiding van de organisatie. De vraag is wel of dat handig zou zijn voor een zelfstandig ondernemer. Een zelfstandig ondernemer moet tegen een stootje kunnen en onder alle omstandigheden vooral veel gevoel (blijven) tonen voor sociale en professionele verhoudingen.

Mijn activiteiten op het internet in het kader van public relations

Soms noem ik mijn opdrachtgevers wél in het openbaar. Dan gaat het bijvoorbeeld om referenties of om zaken die van pas komen, zoals in de discussie over het bouwen aan een nieuwe overheid: in Bouw jij mee aan een nieuwe overheid? geef ik informatie over nieuwe ontwikkelingen bij de gemeente Utrecht omdat ik aanwezig ben bij openbare vergaderingen van de raadscommissie Mens en Samenleving. Ik weet dus bijvoorbeeld dat de gemeente Utrecht werkt aan het project Open Data. En dat project hoort bij de vernieuwing van de overheid. Daarmee maak ik duidelijk hoe vooruitstrevend die ene opdrachtgever van mij is. Iedereen in het land en daarbuiten kan die elementen van vooruitstrevendheid zien. Het staat mij vrij zoals ieder ander om daarover te praten. 

De brug tussen de overheid en de rest van de samenleving

Wanneer ik spreek over een brug slaan tussen de overheid (en dan vooral de ambtelijke organisatie) en de rest van de samenleving, noem ik in het openbaar nooit een instelling van de overheid. Een brug slaan tussen de overheid en de rest van de samenleving is sinds 2009 mijn persoonlijke project.  Dat heeft te maken met de functies die de overheid heeft in de samenleving en het belang ervan dat dan de organisatie van de overheid (bijvoorbeeld de gemeentelijke) in zijn functioneren aansluit bij de behoeften in de samenleving. Dat heeft zeker niets te maken met het verspreiden van een eventuele individu-inperkende ziekte tot buiten de organisatie.

Ik zie dat ik met mijn project aansluiting vind bij vele actuele onderwerpen die te maken hebben met de vernieuwing van de overheid.

Ik ben meer dan 20 jaar betrokken bij onder meer instellingen van de lokale overheid en ik voel mij nauw betrokken bij allerlei ontwikkelingen op het snijvlak tussen ambtelijke ondersteuning en de politiek. Die betrokkenheid zou iedereen ontwikkelen die diepgaand gemotiveerd een functie heeft bij of ten behoeve van de overheid. Ik maak dan ook zeer bewust sinds 2009 de cultuurverschillen mee tussen Ambtenaar 2.0 en het Nederlands Medianetwerk. 

Conclusie

Stel, de roddel als managementinstrument zou echt toegepast worden in de praktijk tot buiten de grenzen van een organisatie van de overheid, en het heeft daarmee op een oneigenlijke manier invloed op economische activiteiten doordat het mensen inperkt in het gebruik maken van hun persoonlijke kwaliteiten, en het gaat om een persoon die gerespecteerd wordt door de desbetreffende opdrachtgever, dan is er dus altijd iemand die als vertegenwoordiger van zijn instelling zaken die tot de belangen horen van zijn werkgever dan wel opdrachtgever naar buiten brengt. Dat is niet integer. Mochten mensen in mijn netwerk een dergelijke vorm van management meemaken of concrete voorbeelden met man en paard kunnen noemen, raad ik ze aan daarover contact op te nemen met iemand van BIOS. De overheid en de wijze waarop vertegenwoordigers van die overheid invloed uitoefenen op de samenleving en op economische activiteiten, gaat ons tenslotte allemaal aan.